ශ්‍රී ලංකා චීන සමාජ හා සංස්කෘතික සහයෝගිතා සංගමය හා ජාත්‍යාන්තර අවබෝධය සඳහා චීන සංගමය එක්ව සංවිධානය කළ උසස් තත්වයේ තීරය හා මාර් ග සහයෝගිතාව සඳහා මිනිසුන් අතර ඇති බැඳීම් වැඩිදියුණු වැඩසටහනේ දසවන සංවත්සරය සැමරීම වෙනුවෙන් පැවැති විශේෂ කතිකාවක් ඉකුත් (17) කොළඹ සිනමන් ලේක්සයිඩ් හෝටලයේදී පැවැත්විණී.
මේ අවස්ථාවට චීනයේ බේජිං නුවර සිට හා පාකිස්ථානය, බංගලිදේශය,නේපාලය ඇතුළු රටවල සිට කථිකයින්, ප්‍රේක්ෂකයින් තාක්ෂණය ඔස්සේ සිය අදහස් දක්වමින් එක්වූහ.
මෙහිදි එක්සත් ජනරජ පෙරමුණේ නායක, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රි පාඨලි චම්පික රණවක මහතා අදහස් දක්වමින් චීනයේ තාක්‍ෂණික දියුණුව උපාය මාර්ගික ආයෝජන ගෝලීය වශයෙන්, විශේෂයෙන් අඩු සංවර්ධිත සහ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ප්‍රතිලාභ ලබා දී ඇත. 2000 න් පසු “ගෝ ග්ලෝබල්” ප්‍රතිපත්තිය පුත්තලම් ගල් අඟුරු බලාගාරය, හම්බන්තොට වරාය, මත්තල ගුවන් තොටුපළ සහ ශ්‍රී ලංකාවේ කොළඹ දකුණු වරාය වැනි ලොව පුරා සැලකිය යුතු යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සඳහා දිරි ගැන්වූ බව සිහිපත් කළේය.
වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වු ඒ මහතා මෙසේද කීය……2013 න් ඔබ්බට, වඩාත් පුළුල් BRI යටිතල පහසුකම් සැලැස්මක් ක්‍රියාවට නැංවූ අතර, ආර්ථික කොරිඩෝ සහ ගොඩබිම (පටිය) හරහා වෙළඳ මාර්ග සංවර්ධනය කිරීම සහ ලොව පුරා උපායමාර්ගික ස්ථාන (මාර්ගය) හරහා නැව්ගත කිරීමේ මාර්ග ඇතුළත් වේ. BRI හි මූලික අරමුණ වන්නේ යුරෝපය, බටහිර ආසියාව, මධ්‍යම ආසියාව, දකුණු ආසියාව, අප්‍රිකාව සහ නැගෙනහිර ආසියාව පුළුල් මාර්ග සහ දුම්රිය ජාල හරහා අන්තර් සම්බන්ධ කිරීමයි.
නාවික, බලාගාර, ගොඩනඟන ලද පරිසරය, වරාය, ගුවන් තොටුපළ සහ ජල සම්පාදනය ඇතුළු විවිධ අංශයන් මෙම මුලපිරීම ආවරණය කරයි. ඩොලර් ට්‍රිලියන එකක දැවැන්ත ආයෝජන සැලැස්ම ගෝලීය ආර්ථික ගතිකත්වය නැවත සකස් කිරීම අරමුණු කරයි.
ශ්‍රී ලංකාව සඳහා, මෙම මාර්ග සහ නැව් මාර්ග අභිසාරී වන තැන උපාය මාර්ගිකව පිහිටා තිබීම සැලකිය යුතු වාසියක් සපයයි. දැනුම් සේවා අපනයනය කිරීමෙන් සහ ගෝලීය සැපයුම් සහ වටිනාකම් දාමයන් සමඟ ඒකාබද්ධ වීමෙන් ජාතියට විදේශ වෙළඳාම සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ නැංවිය හැකිය. ගෝලීය වෙළඳ ප්‍රවණතා සමඟ නොගැලපීම හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ වත්මන් විදේශ මුදල් අර්බුදය, හොඳින් සැලසුම් කළ උපාය මාර්ගයක් හරහා අවම කළ හැකිය නිසි තීරුබදු ප්‍රතිපත්ති සහ අපනයන ගමනාන්ත වෙනස් කිරීම, වෙළඳපල වටිනාකම දෙගුණයක් විය හැක
නැගෙනහිර වෙරළේ සිට ත්‍රිකුණාමලය හරහා බෙංගාල බොක්ක සහ ඉන්දු-චීනය දක්වා වෙළෙඳ මාර්ග විවෘත කිරීමෙන් කොළඹ උතුරු ඇමෙරිකානු වෙළෙඳපොළ කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම පුළුල් කළ හැකිය. එපමනක් නොව, පකිස්තාන චීන ආර්ථික කොරිඩෝව සහ දකුණු උතුරු ආර්ථික කොරිඩෝව සමඟින් කොළඹ වරායේ සම්බන්ධතා ඉරානය රුසියාව සහ ජර්මනියේ සිට බෝල්ටික් රටවල් දක්වා අතිරේකව ඉදිරිපත් කරයි.
පාර් ලිමේන්තු මන්ත්‍රි අනුර ප්‍රියදර් ශන යාපා මහතා….. චීනයේ තාක්‍ෂණික දියුණුව උපාය මාර් ග ආයෝජන ගෝලීය වශයෙන්, විශේෂයෙන් අඩු සංවර්ධ‘ධන සහ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ප්‍රතිලාභ ලබා දී ඇත. 2000 න් පසු “ගෝ ග්ලෝබල්” ප්‍රතිපත්තිය පුත්තලම් ගල් අඟුරු බලාගාරය, හම්බන්තොට වරාය, මත්තල ගුවන් තොටුපළ සහ ශ්‍රී ලංකාවේ කොළඹ දකුණු වරාය වැනි ලොව පුරා සැලකිය යුතු යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සඳහා දිරි ගැන්වීය
ඔබ්බට, වඩාත් පුළුල් BRI යටිතල පහසුකම් සැලැස්මක් ක්‍රියාවට නැංවූ අතර, ආර්ථික කොරිඩෝ සහ ගොඩබිමහරහා වෙළඳ මාර් ග සංවර්ධනය කිරීම සහ ලොව පුරා උපායමාර් ග ස්ථාන හරහා නැව්ගත කිරීමේ මාර්ග ඇතුළත් වේ. BRI හි මූලික අරමුණ වන්නේ යුරෝපය, බටහිර ආසියාව, මධ්‍යම ආසියාව, දකුණු ආසියාව, අප්‍රිකාව සහ නැගෙනහිර ආසියාව පුළුල් මාර් ග සහ දුම්රිය ජාල හරහා අන්තර් සම්බන්ධ කිරීමයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ චීන තානාපතිතුමනි, ශ්‍රී ලංකා චීන මිත්‍රත්ව සංගමයේ සභාපති සහ කමිටු සාමාජිකයින් නෝනාවරුනි මහත්වරුනි.
තීරය සහ මාර්ග මුලපිරීමේ 10 වැනි සංවත්සරය සැමරීම සඳහා වචන කිහිපයක් කීමට මට ආරාධනා කිරීම පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකා සංස්කෘතික සංස්ථාව Asso China Friendship Association වෙත මම ස්තූතිවන්ත වෙමි.
ඔබගෙන් සමහරෙකු දිගු කලක් දන්නා බැවින් ඔබගේ ආරාධනය පිළිගැනීමට මම සතුටු වෙමි.
මෙම විශේෂිත මාතෘකාවට ඓතිහාසික සිදුවීම් රාශියක් ඇතුළත් වේ. මේ නූතන යුගයේ අපි තීරය සහ මාවත වැඩසටහන නව මුලපිරීමක් ලෙස සලකමු, නමුත් මට මෙය ඓතිහාසික පසුබිමක් ඇත. පැරණි සේද මාවත ක්‍රිස්තු පූර්ව 2 වැනි සියවසේ සිට 15 වැනි සියවස දක්වා යුරෝ ආසියානු වෙළෙඳ මාර්ග ජාලයක් වූ බව අපි කවුරුත් දනිමු.
සමුද්‍රීය සේද මාවතක් ද විය. එය ආසියාව සහ බටහිර අතර ආර්ථිකය, සංස්කෘතික, දේශපාලන සහ ආගමික මැදිහත්වීම් සම්බන්ධ කිරීමෙහිලා විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය.
“සිල්ක්” යන වචනය එහි නම ලැබී ඇත්තේ චීනයේ බහුලව පැවති සේද රෙදිපිළි වෙළඳාමෙන් ය.
පුරාණ සේද මාවත එකල ප්‍රධාන ආගම් ද පුළුල් කළේය. Zoroastrianism, Jisdaisam, Buddhism, Christianity and Islam යන සියල්ල යුරෝ ආසියාව පුරා ව්‍යාප්ත වූයේ වෙළඳ ජාලය හරහාය. විශේෂයෙන්ම සේද මාවතේ පිහිටි බෞද්ධ ආරාමය විදේශිකයන්ට අලුත් ආගමකි. නූතන යුගයේ නව සේද මාවත සංකල්පයක්‌ හෙවත් තීරයක් සහ මාවතක් මුලපිරීමක් හෙවත් එක් තීරයක් එක් මාවතක් චීන ජනාධිපති Zi-Jin Pin මහතා විසින් වසර 10 කට පෙර සිය ප්‍රධාන විදේශ ප්‍රතිපත්තියක්‌ ලෙස ලොවට ප්‍රකාශ කරන ලදී. මෙය 2013 සැප්තැම්බර් මාසයේදී කසකස්තානයේ දී චීන නායක Zi Jin Pin මහතා විසින් නිවේදනය කරන ලදී.
සංවර්ධිත සහ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් සමඟ වෙළඳාම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සැලැස්මයි. මෙම මුලපිරීමේ එක් අංගයක් වන්නේ ගොඩබිම් සහිත මධ්‍යම ආසියාවේ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීමයි. බටහිර කලාපයේ සුප්‍රසිද්ධ ඓතිහාසික වෙළඳ මාර්ගය ඔස්සේ සහ දකුණු ආසියාව, මැදපෙරදිග සහ අප්‍රිකාව හරහා ඉන්දු පැසිෆික් මුහුදු මාර්ගයට අදාළ 21 වන සියවසේ සමුද්‍ර සේද මාවත සඳහා.
මේ වන විට රටවල් 154කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් මෙම වැඩසටහනට සම්බන්ධ වී ඇත. එක තීරයක් එක් මාවතක් මුලපිරීමේ ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීමට එම රටවල් තුළ ඇති උනන්දුව එයින් පෙන්නුම් කෙරේ.
ලෝක බැංකුව විසින් කරන ලද සමහර අධ්‍යයනයන්ට අනුව, BRI රටවල් 154 ක වෙළඳ ප්‍රවාහය 4.1% කින් ඉහළ නංවන අතර ගෝලීය වෙළඳාමේ පිරිවැය 1 සිට 2.2% දක්වා අඩු කරනු ඇති අතර වෙළඳාම නැගෙනහිර ආසියා සහ පැසිෆික් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල සාමාන්‍යයෙන් වර්ධනය වනු ඇත. 2.6 සිට 3.9% දක්වා.
මෙහිදි විදෙස් නියෝජිතයින්ද තාක්ෂණය ඔස්සේ මෙම කතිකාවට එක්වූහ.
ශ්‍රී ලංකා චීන සමාජ හා සංස්කෘතික සහයෝගිතා සංගමයේ සභාපති ඉන්ද්‍රානන්ද අබේසේකර මහතා දෙස් විදෙස් කතිකා මණ්ඬපය මෙහයවූයේය.
