2023 විදුලිය ගාස්තු ඉහළ නැංවීම සම්බන්ධයෙන් විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යවරයා විසින් කැබිනට් සංදේශයක් යොමු කර තිබේ.
එහි සඳහන් වන්නේ, මුදල් අමාත්‍යවරයා විසින් ඒකාබද්ධව ඉදිරිපත් කරන ලද 2022.11.21 දිනැති අමාත්‍ය මණ්ඩල සංදේශයේ සඳහන් අතිරේක ප්‍රතිපත්ති විධානයන් සමඟින් 2021 වසරේ එවකට විදුලිබල අමාත්‍යාංශය විසින් නිකුත් කරන ලද පවත්නා පොදු ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශ සංශෝධන කිරීමට 2022.11.21 දින පැවති අමාත්‍ය මණ්ඩල රැස්වීමේදී අනුමැතිය ලබා දෙන ලද බවය, 2022.07.26 සහ 2022.11.04 දිනැති නීතිපතිවරයා විසින් නිකුත් කරන ලද නීතිමය අදහස් සලකා බලමින් ආර්ථික ස්ථායීකරණ සහ ජාතික ප්‍රතිපත්ති සහ විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යවරයා ඒ අනුව ඉන්ධන මිලෙහි වෙනස්කම්, තාක්‍ෂණික වැඩිදියුණු කිරීම්, අමතර කොටස්වල මිලෙහි විචලනය, සහනාධාර ප්‍රතිපත්තිය, ඵලදායි තීරුබදු නිර්ණය යන කරුණු සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කර තිබේ.
SLEA හි 30 වන වගන්තියේ දක්වා ඇති විධිවිධානවලට අනුව සහ බෙදාහැරීමේ බලපත්‍රලාභියෙකු වන ලංවිම පොදු ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශයන්ට අනුකූල වන බැවින් 2022.03.04 දින පිරිවැය පරාවර්තක පදනමක් මත මිල සංශෝධනයක් ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාවෙන් ඉල්ලා ඇත. ඒ අනුව, 2022.08.10 දින සිට බලපැවැත්වෙන පරිදි විදුලි බිල වැඩි කිරීමට බලපත්‍රලාභීන් සඳහා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව සිය අනුමැතිය ලබා දී ඇත. කෙසේ වෙතත්, නව තීරුබදු යටතේ ලැබෙන ආදායම අනෙකුත් ආයතනික සහ පොදු කාර්ය පිරිවැය හැරුණු විට සෘජු ජනන වියදම් පියවා ගැනීමට පවා ප්‍රමාණවත් නොවන බව අනාවරණය වී ඇති බව අදාළ කැබිනට් සංදේශයෙන් දක්වා තිබේ. වැදගත්ම දෙය නම් නොරොච්චෝලේ පිහිටි රටේ විශාලතම බේස්ලෝඩ් බලාගාරයට සරිලන පරිදි ගල් අඟුරු ලබා ගැනීමට ප්‍රමාණවත් මුදල් ප්‍රවාහයක් උත්පාදනය කිරීමටත්, රටට අඛණ්ඩව විදුලිය සැපයීම සඳහා ඉන්ධන සහ අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය කිරීමටත් ලංවිම විශාල අභියෝගයකට මුහුණ දී සිටින බව එහි දැක්වේ.
විදුලිබල මණ්ඩලයේ ප්‍රමාණවත් ආදායම් උත්පාදනය නොවන බැවින් මූල්‍යමය වශයෙන් ස්වාධීන සංවිධානයක් ඇති කර ගනිමින් ලංවිම ණය බරින් මිරිකී සිටින තත්ත්වයෙන් ගොඩගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වන බවද අදාළ කැබිනට් සංදේශයේ දැක්වේ. වත්මන් තීරුබදු මට්ටමේදී පවා, පහත දක්වා ඇති තත්ත්වය යටතේ 2023 වසරේ අනෙකුත් ආදායම් හැර ලංවිමට ආසන්න වශයෙන් රුපියල් බිලියන 287ක පාඩුවක් අපේක්ෂා කෙරේ. 2022.10.31 දිනට ලංවිම ණය වල සත්‍ය තත්ත්වය රුපියල් බිලියන 651.9 කි.
තවද, 2022.11.21 දිනැති කැබිනට් පත්‍රිකාවට අනුව, 2023 සඳහා යෝජිත ගාස්තු රජයේ සහනාධාර නොමැතිව සහ චේතනාන්විත විදුලි කප්පාදුවකින් තොරව සකස් කර ඇත. 2023 දී හිතාමතා විදුලි කප්පාදුවකින් තොරව වාර්ෂිකව අවශ්‍ය මුළු ජනන ඒකක 16520 GWh ලෙස ගණන් බලා ඇත.
ජාතික ආර්ථික අවශ්‍යතා අනුව, 2025 වසර දක්වා සාමාන්‍ය ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශයන්ට අනුව කාර්මික අංශයට සහ හඳුනාගත් ඕනෑම තීරුබදු කාණ්ඩයකට හරස් සහනාධාර පවත්වාගෙන යා යුතුය.
වත්මන් සහ යෝජිත ගාස්තු යටතේ ලංවිම ඇස්තමේන්තුගත ආදායම පහත දැක්වේ.
ඇස්තමේන්තුගත විදුලි අලෙවිය – 14920 GWh
2022 අගෝස්තු 10 වැනි දින සිට බලපැවැත්වෙන පරිදි වත්මන් ගාස්තු
__
සාමාන්‍ය විකුණුම් මිල 2022 – LKR 21.07/kWh
ඇස්තමේන්තුගත වාර්ෂික ආදායම 2022 – මසකට LKR 300420
සාමාන්‍ය විකුණුම් මිල 2023 – 29.14 LKR/kWh
ඇස්තමේන්තුගත වාර්ෂික ආදායම 2023 – මසකට LKR 455699
යෝජිත ගාස්තු සංශෝධනය හේතුවෙන්
සාමාන්‍ය විකුණුම් මිල – LKR 48.74/kWh දක්වා ඉහළ යන අතර,
ඇස්තමේන්තුගත වාර්ෂික ආදායම – මසකට LKR 727,212 කි.
යෝජිත තීරුබදු යටතේ සෘජු ජනන පිරිවැය එකතු කරන ලද ආදායමෙන් 86% ක් වන අතර එබැවින් ආදායම් එකතු කිරීමේ විශාල කොටසක් නොවැළැක්විය හැකි සෘජු ජනන පිරිවැය ආවරණය කිරීමට දායක වේ. කෙසේ වෙතත්, විදුලිබල මණ්ඩලයේ ආයතනික සහ පොදු කාර්ය පිරිවැය අඩු කිරීමට අමාත්‍යාංශය ඒකාබද්ධ ක්‍රියාමාර්ග ගනිමින් සිටින බව අමාත්‍ය මණ්ඩල සංදේශයේ දැක්වේ.
විදුලි ඉල්ලුමේ වර්ධන වේගය රටේ ආර්ථිකයේ වර්ධන වේගය සමඟ සෘජු සහසම්බන්ධයක් ඇති බව සැලකිල්ලට ගත යුතුය. දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ වර්ධන වේගය 4% කින් පහත වැටුණහොත් විදුලි වර්ධන වේගය ද එම රටාවම අනුගමනය කළ හැකි අතර 2023 වසර සඳහා අවශ්‍ය ජනන ඒකක දළ වශයෙන් ගිගාවොට් පැය 16500 දක්වා අඩු කළ හැකිය. එවැනි අවස්ථාවක රුපියල් බිලියන 36 ක පිරිවැය අඩු කිරීමක් අපේක්ෂා කරන අතර අවශ්‍ය ගාස්තු වැඩිවීම සුළු වශයෙන් අඩු වනු ඇති අතර පිරිවැය අඩු කිරීමෙන් ප්‍රතිලාභ ලැබිය යුතු තීරුබදු කාණ්ඩ මොනවාද යන්න රජයට තීරණය කළ හැකිය.
ඉහත දත්ත හා තොරතුරු මත සාමාන්‍ය ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශ සංශෝධනය කිරීම සහ ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශයේ ඉතිරි වගන්ති සකස් කරන ලෙසත්, සංශෝධිත පොදු ප්‍රතිපත්තියට අනුව විදුලි ගාස්තු යෝජනා සමාලෝචනය කොට ක්‍රියාත්මක කරන ලෙසත්, ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාවට දන්වන ලෙස මින් නිර්දේශ කොට තිබේ. එමෙන්ම, මෙහි සංශෝධිත සාමාන්‍ය ප්‍රතිපත්ති මාර්ගෝපදේශ අනුව වාර්ෂිකව ගාස්තු යාවත්කාලීන කිරීම සහ සංශෝධනය කිරීම සිදු කරන ලෙසත් අදාළ කැබිනට් සංශෝධනය මගින් නිර්දේශ කොට තිබේ.
